Uçuş Yönetim Sistemi (Flight management System-FMS)

 

Günümüzde bilgisayar teknolojilerinin hızlı gelişmesi gerçek zamanlı benzetimlerin birçok sektörde olduğu gibi havacılık eğitiminde de daha etkili rol almasına olumlu katkıda bulunmuştur. Gerçek zamanlı benzetim sistemlerine verilebilecek en güzel örnek uçuş eğitim simülatörleridir (Flight Training Devices-FTDs).

 

Pilotların en önemli görevlerinden birisi, hava araçlarının durumunu ve davranışını izlemesi ve anlamasıdır. Diğer bir değişle durumsal farkındalığın sağlanmasıdır. Durumsal farkındalığın sağlanması için hava aracının manuel ya da otonom kontrollerinin eş zamanlı olarak emniyetli ve verimli (en ekonomik) şekilde yapılandırılması gerekmektedir. Diğer taraftan, hava aracı sistemlerinin dinamik ve esnek doğasından dolayı pilotlar bu değişen ortam içerisinde, kokpitin değişik yerlerinden gelen uyarıcılara karşı da devamlı tetikte olmalıdır.

 

Modern kokpitli hava araçlarında uçuş mürettebatının başlıca görevi, Uçuş Yönetim Sistemi (Flight management System-FMS) vasıtası ile otonom ya da manuel uçuş kontrol sistemlerinin, koordineli çalışmasını denetlemek, gözlemlemek ve gerektiğinde anında müdahale ederek uçuşun kontrolünü sağlamaktadır. Tipik bir uçuşta uçuş mürettebatı, kabul edilebilir otomasyon seviyelerinde FMS sisteminin uygun mod kombinasyonlarını seçmektedir. FMS’in doğru bir şekilde girilmesini ve modlar arasındaki geçişleri zamanında yapılması, uçuşun pilotlar açısından emniyetli ve verimli olmasını, diğer taraftan yolcular için ise konforlu olmasını sağlamaktadır.

 

Havacılıkta FMS mod hatası insan makine etkileşimi hatası olarak tanımlanmaktadır. Genellikle bu durum kullanıcı tarafından makineye gönderilen komutların, makine tarafından yanlış yorumlanması veya makine tarafından gelen verilerin kullanıcı tarafından yanlış yorumlanmasında ortaya çıkmaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle üstün özelliklere sahip olan modern kokpitlerdeki mod hatalarının artışı nedeniyle bu problemlerin çözümüne yönelik birçok çalışma yürütülmektedir.

 

FMS Eğitici Simülatörü FMST

 

Pilotların durumsal farkındalığına ve uçuşun otonom hareketini sağlayan oto pilot sistemin tam manasıyla anlaşılamaması; pilotların kontrol modlarını yanlış anlamasına ve uygulamasına neden olabilmektedir. FMS Eğitici Simülatörü FMST ile öğrenci pilotların uçuş kontrol modlarının en iyi şekilde anlamalarına ve uçuş sırasında FMS kullanımının kolaylaştırılmasına yardımcı olması amaçlanmaktadır.

 

FMST, standart ve standart olmayan uçuş prosedürlerinin uygulama, görselleştirme ve analizi amacıyla geliştirilmesi amaçlanan, bilgisayar tabanlı maliyet etkin bir eğitim sistemidir. FMST, öğrenci pilotların:

 

  • VNAV/LNAV ve ilgili alt modlarının öğrenilmesi
  • Modlar arasındaki geçişlerin öğrenilmesi
  • Uçuşun en verimli ve etkin gerçekleştirilmesinin öğrenilmesi
  • FMS sisteminin tüm yönleri ile kullanılması vb.

 

gibi kazançları elde etmeleri sağlamaları hedeflenmektedir.