İnsansız Hava Aracı (İHA) Sistemleri

 

drone

 

Uzaktan Kontrollü Hava Aracı Sistemleri (RPAS- Remotely Piloted Aircraft Systems) ya da İnsansız Hava Aracı Sistemleri (UAS- Unmanned Aircraft Systems) hava trafik yönetimine yeni dahil olan ve gün geçtikte günümüz yaşamının bir parçası haline gelen hava araçlarıdır. Muhtemel kullanım alanlarının çok çeşitliliği, geniş bir ekonomik potansiyele sahip yeni bir endüstri yaratmaktadır. İnsansız havacılıktaki gelişmeler, insanlı havacılığa göre ise daha hızlı gelişmektedir. Bu durumdaki zorluk aynı hava sahasını kullanan insanlı ve insansız hava araçları dünyasının emniyetli ve verimli bir şekilde operasyonlarında yatmaktadır. Bu konudaki en önemli faktör ise insansız havacılıktaki eğitim faktörlerinin oluşturulmasıyla emniyet bilincinin artırılmasıdır. Diğer taraftan İHA sistemleri için tüm modellere uyan hiçbir modelin bulunmaması temel bir zorluk olarak karşımıza çıkmaktadır.

 

Dünya genelinde ve ülkemizdeki İHA sistemleri ile ilgili birçok araştırma ve geliştirme çalışmaları; algıla ve sakın, aviyonik sistemler ve sensörler gibi yeteneklere yönelik tekniksel çözümlerin geliştirilmesine odaklanılmıştır. Bu araçların mevcut hava trafik yönetimine dâhil olması beraberinde insanlı havacılığa göre seyrüsefer, hava aracının algılanması ve karar verme parametrelerinde önemli değişikliklere neden olabilecektir. Bu durumda İHA sistemlerinin gerek tekniksel yeteneklerin gerekse bu yeteneklerin kullanıcılar (İHA pilotu, eğitmen pilot vb.) üzerine etkisinin değerlendirilmesi ve araştırılması önem arz edecektir. Bu araştırma ve geliştirme işlemlerinin ise gerçek uçuşlardan ziyade simülasyon temelli sistemler ile yapılması maliyet, zaman ve emniyet konusunda önemli kazançlar sağlayacaktır.

 

Ülkemizdeki ve dünyadaki gelişmeler göz önüne alındığında İHA sistemlerinin gelecekte hayatımızın bir parçası olacağı değerlendirilmektedir. Bu konuda dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli bir çaba sarf edilmekte olup kayda değer yatırımlar yapılmaktadır. Bu gelişmeler dikkate alındığında İHA sistemlerine özgü test, eğitim ve kalifikasyon altyapılarının oluşturulması ve simülasyon tabanlı sistemlerin üretilmesi ulusal bir vizyon olarak önem arz etmektedir. Bu kapsamda uçuş eğitim simülatörlerinde kullanılmak üzere insanlı ve özellikle İHA sistemlerinin üç boyutlu olarak modellenmesini yapmaktayız.